We kunnen er niet meer omheen: inclusiviteit is een ding. Van de Black Lives Matter protesten en de discussie rondom Zwarte Piet tot de NS die niet meer omroept ‘beste dames en heren’ maar ‘beste reizigers’ en de Hema die genderneutrale babykleding in de schappen legt; we zijn ons steeds bewuster van de (on)gelijke behandeling van mensen.
Naast kleur en ras is gender oftewel sekse een belangrijk onderdeel van de discussie rondom inclusiviteit. Dat laten typisch Nederlandse bedrijven als NS en Hema wel zien met hun voorbeelden. Maar gaat dit wel om inclusiviteit? Of is er een ander motief? Tijd om eens te kijken naar wat inclusiviteit op dit moment betekent voor bedrijven.
Het genderloze kaartspel
Een recent voorbeeld van een traditie die op de schop gaat om inclusief te willen zijn, is het kaartspel. Je staat er misschien niet bij stil, maar tijdens een spelletje kaart is de heer (of koning) vrijwel altijd hoger dan de vrouw en zijn beide hoger dan de boer.
Dit bevestigt de ouderwetse rolverdeling, waarbij de man hoofd van het gezin was en de vrouw ondergeschikt aan hem. En waarbij de heer hoger in aanzien stond dan de boer. Het kaartspel zoals we dat nu kennen bestaat dan ook al duizenden jaren…
Nu is er een genderloos kaartspel, ontwikkeld door een Nederlandse studente. De heer, vrouw en boer zijn vervangen door de kleuren goud, zilver en brons. Vergelijkbaar met de medailles bij een sporttoernooi.
En hoewel er flink wat reactie kwam op dit initiatief, zien we het niet snel gebeuren dat we bij een potje online blackjack of poker straks spelen met deze genderloze kaarten. Waarom? Omdat we dit dus al heel wat jaren gewend zijn! En gokkers in het (online) casino veel waarde hechten aan gewoonte en routine en argwanend worden van alles wat afwijkt, om maar eens wat te noemen.
Goed initiatief of commercieel gedreven?
Zo’n genderloos kaartspel is dus een initiatief voor meer inclusiviteit en gelijkheid. Doordat er op de kaarten ook geen afbeeldingen van personen meer staan, kunnen bevolkinsgroepen zich ook niet buitengesloten voelen. Dat kan nu wel, want de personen op de speelkaarten zijn vrijwel altijd wit.
Toch kun je je afvragen wat er echt achter zo’n kaartspel zit. Want het blijkt dat in het verleden keuzes en veranderingen die zogenaamd voor inclusiviteit en gelijkheid gemaakt werden, vaak een heel ander motief hadden. Een commercieel motief…
Zo stonden de Zoenen van Buys tot 2006 bekend als Negerzoenen. En hoewel het leek alsof Buys bezweek voor de druk dat dit racistisch zou zijn, erkende het bedrijf later dat ze de wijziging in naam vanuit commercieel oogpunt hadden gedaan. Met ‘Zoenen van Buys’ kun je meer kanten op, zo kun je rond Koningsdag of een WK gemakkelijk oranje Zoenen maken.
Recenter werd bekend dat Bakkerij Davelaar hun Jodekoeken voordat Odekoeken ging noemen. Dat omdat ze merkten dat vooral jongeren de naam minder goed vonden in deze tijd. Daar staat tegenover dat het Centraal Joods Overleg het juist te voorzichtig noemt, van hen had de naam niet aangepast hoeven worden.
Je zou het white privilige kunnen noemen om alles waarvan je denkt dat het kwetsend kan zijn, aan moet passen. Het is dus goed om er bij stil te staan, maar nog beter om niet te voorzichtig te worden!
